从“污染源”到“金属核轮烯”:一个小锇原子的蜕变之旅

陈大发 夏海平

引用本文: 陈大发, 夏海平. 从“污染源”到“金属核轮烯”:一个小锇原子的蜕变之旅[J]. 大学化学, 2025, 40(10): 156-160. doi: 10.12461/PKU.DXHX202508094 shu
Citation:  Dafa Chen,  Haiping Xia. From Pollutant to Metal-Centred Annulene: The Transformation Journey of a Little Osmium Atom[J]. University Chemistry, 2025, 40(10): 156-160. doi: 10.12461/PKU.DXHX202508094 shu

从“污染源”到“金属核轮烯”:一个小锇原子的蜕变之旅

  • 基金项目:

    高水平专项资金(G03050K003)

    广东省催化化学重点实验室基金(2020B121201002)

    深圳市杰出人才培养经费

    国家自然科学基金(92156021, 22350009)

摘要: 采用生动的拟人化叙事,讲述了金属锇原子(“小锇”)从构成有毒化合物四氧化锇到转变为功能性“金属核轮烯”分子的奇幻旅程。故事中,小锇在造成生态破坏后深感愧疚,决心改变,并在一位“分子魔法师”的引导下,成功被改造成“金属核轮烯”。魔法师通过二茂铁、二苯铬、格氏试剂等经典案例,深入浅出地阐释了夹心型、半夹心型等金属轮烯的多样性及其广泛应用。最终,小锇通过创新的“共轭碳链成环”法,被构筑成一个结构独特、性质稳定且具广泛应用前景的新型分子,展现了从基础研究到应用创新的科学思维过程。这则故事不仅是一篇有趣的科普童话,更是一堂融汇了化学史、键合理论和材料科学的启蒙课。

English

    1. [1]

      Spitler, E. L.; Johnson II, C. A.; Haley, M. M. Chem. Rev. 2006, 106, 5344.Spitler, E. L.; Johnson II, C. A.; Haley, M. M. Chem. Rev. 2006, 106, 5344.

    2. [2]

      Faraday, M. Philos. Trans. R. Soc. London 1825, 115, 440.Faraday, M. Philos. Trans. R. Soc. London 1825, 115, 440.

    3. [3]

      Kealy, T. J.; Pauson, P. L. Nature 1951, 168, 1039.Kealy, T. J.; Pauson, P. L. Nature 1951, 168, 1039.

    4. [4]

      Astruc, D. Nat. Chem. 2023, 15, 1650.Astruc, D. Nat. Chem. 2023, 15, 1650.

    5. [5]

      Fischer, E. O.; Hafner, W. Z. Naturforsch. B 1955, 10, 665.Fischer, E. O.; Hafner, W. Z. Naturforsch. B 1955, 10, 665.

    6. [6]

      Pampaloni, G. Coord. Chem. Rev. 2010, 254, 402.Pampaloni, G. Coord. Chem. Rev. 2010, 254, 402.

    7. [7]

      Streitwieser, A.; Müller-Westerhoff, U. J. Am. Chem. Soc. 1968, 90, 7364.Streitwieser, A.; Müller-Westerhoff, U. J. Am. Chem. Soc. 1968, 90, 7364.

    8. [8]

      Arndt, S.; Okuda, J. Chem. Rev. 2002, 102, 1953.Arndt, S.; Okuda, J. Chem. Rev. 2002, 102, 1953.

    9. [9]

      Bochkarev, M. N. Chem. Rev. 2002, 102, 2089.Bochkarev, M. N. Chem. Rev. 2002, 102, 2089.

    10. [10]

      Krieck, S.; Görls, H.; Yu, L.; Reiher, M.; Westerhausen, M. J. Am. Chem. Soc. 2009, 131, 2977.Krieck, S.; Görls, H.; Yu, L.; Reiher, M.; Westerhausen, M. J. Am. Chem. Soc. 2009, 131, 2977.

    11. [11]

      Cascella, M.; Bore, S. L.; Eisenstein, O. Chem. Sci. 2025, 16, 8196.Cascella, M.; Bore, S. L.; Eisenstein, O. Chem. Sci. 2025, 16, 8196.

    12. [12]

      Vargas-Zúñiga, G. I.; Boreen, M. A.; Mangel, D. N.; Arnold, J.; Sessler, J. L. Chem. Soc. Rev. 2022, 51, 3735.Vargas-Zúñiga, G. I.; Boreen, M. A.; Mangel, D. N.; Arnold, J.; Sessler, J. L. Chem. Soc. Rev. 2022, 51, 3735.

    13. [13]

      Ajami, D.; Oeckler, O.; Simon, A.; Herges, R. Nature 2003, 462, 819.Ajami, D.; Oeckler, O.; Simon, A.; Herges, R. Nature 2003, 462, 819.

    14. [14]

      Diederich, F.; Staab, H. A. Angew. Chem. Int. Ed. Engl. 1978, 17, 372.Diederich, F.; Staab, H. A. Angew. Chem. Int. Ed. Engl. 1978, 17, 372.

    15. [15]

      Xu, B.; Mao, W.; Lu, Z.; Cai, Y.; Chen, D.; Xia, H. Nat. Commun. 2024, 14, 4378.Xu, B.; Mao, W.; Lu, Z.; Cai, Y.; Chen, D.; Xia, H. Nat. Commun. 2024, 14, 4378.

    16. [16]

      Xu, B.; Chen, D.; Ruan, K.; Luo, M.; Cai, Y.; Qiu, J.; Zhou, W.; Cao, B.; Lin, Z.; Sessler, J. L.; et al. Nature 2025, 641, 106.Xu, B.; Chen, D.; Ruan, K.; Luo, M.; Cai, Y.; Qiu, J.; Zhou, W.; Cao, B.; Lin, Z.; Sessler, J. L.; et al. Nature 2025, 641, 106.

  • 加载中
计量
  • PDF下载量:  0
  • 文章访问数:  5
  • HTML全文浏览量:  1
文章相关
  • 发布日期:  2025-08-29
  • 收稿日期:  2025-08-27
  • 修回日期:  2025-08-29
通讯作者: 陈斌, bchen63@163.com
  • 1. 

    沈阳化工大学材料科学与工程学院 沈阳 110142

  1. 本站搜索
  2. 百度学术搜索
  3. 万方数据库搜索
  4. CNKI搜索

/

返回文章