可见光光催化降解抗生素研究进展

李娣 施伟东

引用本文: 李娣,  施伟东. 可见光光催化降解抗生素研究进展[J]. 催化学报, 2016, 37(6): 792-799. doi: 10.1016/S1872-2067(15)61054-3 shu
Citation:  Di Li,  Weidong Shi. Recent developments in visible-light photocatalytic degradation of antibiotics[J]. Chinese Journal of Catalysis, 2016, 37(6): 792-799. doi: 10.1016/S1872-2067(15)61054-3 shu

可见光光催化降解抗生素研究进展

  • 基金项目:

    新世纪优秀人才支持计划(NCET-13-0835)

    国家自然科学基金(21421001, 21276116, 21477050, 21301076, 21303074)

    江苏省高层次创新创业人才项目

    江苏省六大人才高峰计划(XCL-025).

    江苏省自然科学基金(BK20140530, BK20150482)

    霍英东教育基金(141068)

    中国博士后科学基金(2015M570409)

    中德合作研究项目(GZ1091)

摘要: 随着抗生素废水在水体和陆地生态系统的肆意排放, 抗生素污染已成为当今世界重要的环境问题. 由于抗生素废水具有生物毒性大、含有抑菌物质等特点, 传统的物理吸附法、生物处理法在处理这类难降解有毒有机废水, 尤其是含残留微量抗生素的废水时效果较差. 为了解决抗生素废水所引起的环境危机, 人们尝试了许多方法. 近年来, 光催化技术作为一种适用范围广、反应速率快、氧化能力强、无污染或少污染的处理抗生素废水的方法受到人们广泛关注. 半导体材料在太阳光照射下, 可产生具有较强氧化作用的羟基或超氧自由基, 从而起到降解抗生素分子的作用. 然而, 传统的光催化处理抗生素废水光催化剂主要局限于 TiO2 半导体, 它存在太阳光谱吸收范围窄、光生电荷复合率高等问题, 严重制约其工业化应用. 因此, 人们一直致力于开发高效、稳定的可见光响应型光催化剂. 本文根据光催化技术的基本原理, 综述了目前几种基于不同策略设计开发可见光光催化降解抗生素废水的新型光催化剂的方法.
离子掺杂改性宽带隙半导体是开发高效可见光光催化剂的常用方法. 通过过渡金属离子或非金属离子掺杂改性, 可以使传统的 TiO2和SrTiO3 等紫外光催化剂吸收带边发生红移, 响应可见光, 从而显著提高可见光下光催化剂降解抗生素的效率. 然而必须注意的是, 掺杂的金属离子本身会成为电子-空穴复合点位, 因此, 过量的掺杂金属或非金属离子可能会降低其光催化活性. 考虑到单一半导体材料在光催化反应中存在的光生载流子容易复合、可见光利用率低等问题, 构建异质结构复合光催化体系, 通过不同半导体之间的协同作用, 促进光生电荷的分离与转移, 是获得高效光催化体系的重要策略之一. 典型的 II 型异质结光催化剂, 当不同的半导体紧密接触时, 由于异质结两侧能带等性质的不同会形成空间电势差, 从而有利于光生载流子的分离, 光催化效率提高. 作为一种复合光催化体系, 表面等离子体共振增强型光催化体系近年来引起了国内外学者的广泛关注. Ag, Au和Pd 金属纳米粒子在吸收光后其表面发生等离共振, 随后等离子体发生衰减, 把聚集的能量转移到半导体材料的导带. 这个过程产生的高能电子 (热电子), 逃离贵金属纳米粒子而被与其接触的半导体收集, 从而形成金属-半导体肖特基接触. 形成的肖特基结可以显著提高光催化的光生电荷分离效率, 从而提高光催化降解抗生素活性.
目前, 与传统物化法/生化法相比, 光催化技术用于处理抗生素废水具有十分明显的技术优势, 在水处理方面有着很好的应用前景. 针对目前光催化体系存在的光生载流子容易复合的巨大挑战, 今后, 构筑高效复合光催化体系 (例如石墨烯基二维复合光催化剂在光生电荷分离、太阳光利用率等方面已展现出较好的综合性能) 将成为高效光催化降解抗生素催化剂研发的重要方向之一.

English

    1. [1] D. W. Graham, S. Olivares-Rieumont, C. W. Knapp, L. Lima, D. Werner, E. Bowen, Environ. Sci. Technol., 2011, 45, 418-424.

    2. [2] D. J. Dire, M. Coppola, D. A. Dwyer, J. J. Lorette, J. L. Karr, Acad. Emerg. Med., 1995, 2, 4-10.

    3. [3] K. Kümmerer, Chemosphere, 2009, 75, 417-434.

    4. [4] Q. Sui, X. Q. Cao, S. G. Lu, W. T. Zhao, Z. F. Qiu, G. Yu, Emerg. Contam., 2015, 1, 14-24.

    5. [5] N. Dorival-García, A. Zafra-Gómez, A. Navalón, J. González-López, E. Hontoria, J. L. Vílchez, J. Environ. Manage, 2013, 120, 75-83.

    6. [6] A. Białk-Bielińska, S. Stolte, M. Matzke, A. Fabiańska, J. Maszkowska, M. Kołodziejska, B. Liberek, P. Stepnowski, J. Kumirska, J. Hazard. Mater., 2012, 221-222, 264-274.

    7. [7] J. Jeong, W. H. Song, W. J. Cooper, J. Jung, J. Greaves, Chemosphere, 2010, 78, 533-540.

    8. [8] S. F. Yang, C. F. Lin, A. Y. C. Lin, P. K. A. Hong, Water Res., 2011, 45, 3389-3397.

    9. [9] Y. Gao, Y. Li, L. Zhang, H. Huang, J. J. Hu, S. M. Shah, X. G. Su, J. Colloid Interf. Sci., 2012, 368, 540-546.

    10. [10] P. X. Liu, H. M. Zhang, Y. J. Feng, F. L. Yang, J. P. Zhang, Chem. Eng. J., 2014, 240, 211-220.

    11. [11] S. S. Boxi, S. Paria, RSC Adv., 2015, 5, 37657-37668.

    12. [12] H. S. Kushwaha, A. Halder, D. Jain, R. Vaish, J. Electron. Mater., 2015, 44, 4334-4342.

    13. [13] A. Fujishima, K. Honda, Nature, 1972, 238, 37-38.

    14. [14] N. Satoh, T. Nakashima, K. Kamikura, K. Yamamoto, Nat. Nanotechnol., 2008, 3, 106-111.

    15. [15] H. G. Yang, C. H. Sun, S. Z. Qiao, J. Zou, G. Liu, S. C. Smith, H. M. Cheng, G. Q. Lu, Nature, 2008, 453, 638-641.

    16. [16] T. R. Gordon, M. Cargnello, T. Paik, F. Mangolini, R. T. Weber, P. Fornasiero, C. B. Murray, J. Am. Chem. Soc., 2012, 134, 6751-6761.

    17. [17] Y. J. Xie, X. Zhang, P. J. Ma, Z. J. Wu, L. Y. Piao, Nano Res., 2015, 8, 2092-2101.

    18. [18] M. Pelaez, N. T. Nolan, S. C. Pillai, M. K. Seery, P. Falaras, A. G. Kontos, P. S. M. Dunlop, J. W. J. Hamilton, J. A. Byrne, K. O'Shea, M. H. Entezari, D. D. Dionysiou, Appl. Catal. B, 2012, 125, 331-349.

    19. [19] Z. G. Xiong, X. S. Zhao, J. Am. Chem. Soc., 2012, 134, 5754-5757.

    20. [20] R. Asahi, T. Morikawa, T. Ohwaki, K. Aoki, Y. Taga, Science, 2001, 293, 269-271.

    21. [21] G. Liu, Y. N. Zhao, C. H. Sun, F. Li, G. Q. Lu, H. M. Cheng, Angew. Chem. Int. Ed., 2008, 120, 4592-4596.

    22. [22] Y. Peng, L. Shang, Y. T. Cao, Q. Wang, Y. F. Zhao, C. Zhou, T. Bian, L. Z. Wu, C. H. Tung, T. R. Zhang, Appl. Surf. Sci., 2015, 358, 485-490.

    23. [23] Y. Peng, L. Shang, Y. T. Cao, G. I. N. Waterhouse, C. Zhou, T. Bian, L. Z. Wu, C. H. Tung, T. R. Zhang, Chem. Commun., 2015, 51, 12556-12559.

    24. [24] J. T. Li, S. K. Cushing, P. Zheng, T. Senty, F. K. Meng, A. D. Bristow, A. Manivannan, N. Q. Wu, J. Am. Chem. Soc., 2014, 136, 8438-8449.

    25. [25] T. Bian, L. Shang, H. J. Yu, M. T. Perez, L. Z. Wu, C. H. Tung, Z. H. Nie, Z. Y. Tang, T. R. Zhang, Adv. Mater., 2014, 26, 5613-5618.

    26. [26] C. Zhou, Y. F. Zhao, L. Shang, Y. H. Cao, L. Z. Wu, C. H. Tung, T. R. Zhang, Chem. Commun., 2014, 50, 9554-9556.

    27. [27] H. L. Wang, L. S. Zhang, Z. G. Chen, J. Q. Hu, S. J. Li, Z. H. Wang, J. S. Liu, X. C. Wang, Chem. Soc. Rev., 2014, 43, 5234-5244.

    28. [28] M. R. Hoffmann, S. T. Martin, W. Choi, D. W. Bahnemannt, Chem. Rev., 1995, 95, 69-96.

    29. [29] V. Keller, P. Bernhardt, F. Garin, J. Catal., 2003, 215, 129-138.

    30. [30] J. Di, J. X. Xia, Y. P. Ge, H. P. Li, H. Y. Ji, H. Xu, Q. Zhang, H. M. Li, M. N. Li, Appl. Catal. B, 2015, 168-169, 51-61.

    31. [31] E. Topkaya, M. Konyar, H. C. Yatmaz, K. Öztürk, J. Colloid Interf. Sci., 2014, 430, 6-11.

    32. [32] M. Ni, M. K. H. Leung, D. Y. C. Leung, K. Sumathy, Renew. Sust. Energ. Rev., 2007, 11, 401-425.

    33. [33] W. Choi, A. Termin, M. R. Hoffmann, J. Phys. Chem., 1994, 98, 13669-13679.

    34. [34] J. Zhao, B. H. Yao, Q. He, T. Zhang, J. Hazard. Mater., 2012, 229-230, 151-158.

    35. [35] P. Li, C. B. Liu, G. L. Wu, Y. Heng, S. Lin, A. Ren, K. H. Lv, L. S. Xiao, W. D. Shi, RSC Adv., 2014, 4, 47615-47624.

    36. [36] F. P. Cai, Y. B. Tang, F. Y. Chen, Y. Yan, W. D. Shi, RSC Adv., 2015, 5, 21290-21296.

    37. [37] V. Vaiano, O. Sacco, D. Sannino, P. Ciambelli, Chem. Eng. J., 2015, 261, 3-8.

    38. [38] M. J. Chen, W. Chu, J. Hazard. Mater., 2012, 219-220, 183-189.

    39. [39] P. H. Wang, P. S. Yap, T. T. Lim, Appl. Catal. A, 2011, 399, 252-261.

    40. [40] M. J. Chen, W. Chu, Ind. Eng. Chem. Res., 2012, 51, 4887-4893.

    41. [41] D. Sánchez-Martínez, D. B. Hernández-Uresti, L. M. Torres-Martinez, S. Mejia-Rosales, Res. Chem. Intermed., 2015, 41, 8839-8854.

    42. [42] D. He, Y. B. Sun, S. B. Li, J. W. Feng, J. Chem. Technol. Biotechnol., 2015, 90, 2249-2256.

    43. [43] Z. H. Xue, T. Wang, B. D. Chen, T. Malkoske, S. L. Yu, Y. L. Tang, Materials, 2015, 8, 6360-6378.

    44. [44] S. M. Sun, W. Z. Wang, RSC Adv., 2014, 4, 47136-47152.

    45. [45] X. Xiao, R. P. Hu, C. Liu, C. L. Xing, X. X. Zuo, J. M. Nan, L. S. Wang, Chem. Eng. J., 2013, 225, 790-797.

    46. [46] M. M. Wu, D. B. Xu, B. F. Luo, H. Q. Shen, C. Wang, W. D. Shi, Mater. Lett., 2015, 161, 45-48.

    47. [47] J. Liu, G. K. Zhang, J. C. Yu, Y. D. Guo, Dalton Trans., 2013, 42, 5092-5099.

    48. [48] J. H. Jiang, W. Q. Fan, X. Zhang, H. Y. Bai, Y. Liu, S. Huang, B. D. Mao, S. L. Yuan, C. B. Liu, W. D. Shi, New J. Chem., 2016, 40, 538-544.

    49. [49] M. M. Wu, C. Wang, Y. Zhao, L. S. Xiao, C. Zhang, X. Q. Yu, B. F. Luo, B. Hu, W. Q. Fan, W. D. Shi, CrystEngComm, 2015, 17, 2336-2345.

    50. [50] F. T. Li, Q. Wang, X. J. Wang, B. Li, Y. J. Hao, R. H. Liu, D. S. Zhao, Appl. Catal. B, 2014, 150-151, 574-584.

    51. [51] S. J. A. Moniz, S. A. Shevlin, D. J. Martin, Z. X. Guo, J. W. Tang, Energy Environ. Sci., 2015, 8, 731-759.

    52. [52] Y. Feng, X. Yan, C. B. Liu, Y. Z. Hong, L. Zhu, M. J. Zhou, W. D. Shi, Appl. Surf. Sci., 2015, 353, 87-94.

    53. [53] X. C. Wang, K. Maeda, A. Thomas, K. Takanabe, G. Xin, J. M. Carlsson, K. Domen, M. Antonietti, Nat. Mater., 2009, 8, 76-80.

    54. [54] D. L. Jiang, J. Li, C. S. Xing, Z. Y. Zhang, S. C. Meng, M. Chen, ACS Appl. Mater. Interfaces, 2015, 7, 19234-19242.

    55. [55] Z. Y. Zhang, D. L. Jiang, D. Li, M. Q. He, M. Chen, Appl. Catal. B, 2016, 183, 113-123.

    56. [56] F. F. Shi, L. L. Chen, M. Chen, D. L. Jiang, Chem. Commun., 2015, 51, 17144-17147.

    57. [57] Y. Z. Hong, Y. H. Jiang, C. S. Li, W. Q. Fan, X. Yan, M. Yan, W. D. Shi, Appl. Catal. B, 2016, 180, 663-673.

    58. [58] C. J. Song, M. S. Fan, B. Hu, T. J. Chen, L. P. Wang, W. D. Shi, CrystEngComm, 2015, 17, 4575-4583.

    59. [59] S. Azimi, A. Nezamzadeh-Ejhieh, J. Mol. Cata.l A, 2015, 408, 152-160.

    60. [60] A. Ren, C. B. Liu, Y. Z. Hong, W. D. Shi, S. Lin, P. Li, Chem. Eng. J., 2014, 258, 301-308.

    61. [61] F. Dong, Z. W. Zhao, Y. J. Sun, Y. X. Zhang, S. Yan, Z. B. Wu, Environ. Sci. Technol., 2015, 49, 12432-12440.

    62. [62] S. Linic, P. Christopher, D. B. Ingram, Nat. Mater., 2011, 10, 911-921.

    63. [63] W. B. Hou, S. B. Cronin, Adv. Funct. Mater., 2013, 23, 1612-1619.

    64. [64] H. Q. Wang, Z. F. Ye, C. Liu, J. Z. Li, M. J. Zhou, Q. F. Guan, P. Lv, P. W. Huo, Y. S. Yan, Appl. Surf. Sci., 2015, 353, 391-399.

    65. [65] X. Y. Li, L. P. Wang, D. B. Xu, J. C. Lin, P. Li, S. Lin, W. D. Shi, CrystEngComm, 2015, 17, 2421-2428.

    66. [66] D. B. Xu, K. L. Liu, W. D. Shi, M. Chen, B. F. Luo, L. S. Xiao, W. Gu, Ceram. Int., 2015, 41, 4444-4451.

    67. [67] B. F. Luo, D. B. Xu, D. Li, G. L. Wu, M. M. Wu, W. D. Shi, M. Chen, ACS Appl. Mater. Interfaces, 2015, 7, 17061-17069.

    68. [68] X. Yan, X. Y. Wang, W. Gu, M. M. Wu, Y. Yan, B. Hu, G. B. Che, D. L. Han, J. H. Yang, W. Q. Fan, W. D. Shi, Appl. Catal. B, 2015, 164, 297-304.

    69. [69] J. J. Xue, S. S. Ma, Y. M. Zhou, Z. W. Zhang, M. He, ACS Appl. Mater. Interfaces, 2015, 7, 9630-9637.

    70. [70] Y. F. Tang, X. L. Liu, C. C. Ma, M. J. Zhou, P. W. Huo, L. B. Yu, J. M. Pan, W. D. Shi, Y. S. Yan, New J. Chem., 2015, 39, 5150-5160.

    71. [71] J. J. Xue, S. S. Ma, Y. M. Zhou, Q. L. Wang, RSC Adv., 2015, 5, 88249-88257.

  • 加载中
计量
  • PDF下载量:  0
  • 文章访问数:  736
  • HTML全文浏览量:  105
文章相关
  • 收稿日期:  2015-12-16
  • 修回日期:  2016-02-08
通讯作者: 陈斌, bchen63@163.com
  • 1. 

    沈阳化工大学材料科学与工程学院 沈阳 110142

  1. 本站搜索
  2. 百度学术搜索
  3. 万方数据库搜索
  4. CNKI搜索

/

返回文章