光催化分解水制备氢气和过氧化氢

王利超 曹爽 郭凯 吴志娇 马智 朴玲钰

引用本文: 王利超,  曹爽,  郭凯,  吴志娇,  马智,  朴玲钰. 光催化分解水制备氢气和过氧化氢[J]. 催化学报, 2019, 40(3): 470-475. doi: S1872-2067(19)63274-2 shu
Citation:  Lichao Wang,  Shuang Cao,  Kai Guo,  Zhijiao Wu,  Zhi Ma,  Lingyu Piao. Simultaneous hydrogen and peroxide production by photocatalytic water splitting[J]. Chinese Journal of Catalysis, 2019, 40(3): 470-475. doi: S1872-2067(19)63274-2 shu

光催化分解水制备氢气和过氧化氢

  • 基金项目:

    国家自然科学基金(21703046);国家重点研发计划(2016YFF0203803,2016YFA0200902).

摘要: 过氧化氢不仅是一种广泛应用于化学合成、消毒、废水处理及纸浆漂白等领域的高价值化学品,还是一种具有潜力的能源载体.此外,过氧化氢燃料电池因其结构简单而受到广泛关注.蒽醌法是工业生产过氧化氢的传统方法,但是这种方法不仅能耗高,而且生产过程会造成严重的环境问题.因此,通过环保并且低成本的工艺直接合成过氧化氢具有重要研究意义.以太阳能为动力的光催化法生产过氧化氢被认为是最有前景的方法之一.目前,光催化已在制氢、二氧化碳还原和水处理等诸多领域取得了重要进展.但是,利用光催化分解水制备过氧化氢的研究还非常少.尽管通过光催化还原氧气可以制备过氧化氢,但是通过分解水同时制备高价值过氧化氢和氢气更具有吸引力.
在本项工作中,我们利用Pt/TiO2(锐钛矿)光催化剂在没有牺牲剂的条件下实现了高效产氢和过氧化氢,氢气和过氧化氢的生成速率分别达到7410和5096μmol g-1 h-1(第一小时),远高于市售的Pt/TiO2(锐钛矿)体系和文献报道数值.本文采用X射线光电子能谱(XPS)、电子自旋共振(ESR)和荧光标记法等表征手段研究了Pt/TiO2上同时生成氢气和过氧化氢的催化机理.
XPS测试结果表明,Pt/TiO2在光照射1h后,XPS信号发生明显变化.与其他样品相比,物理吸附水和羟基的峰明显增加.因此,我们推测羟基和物理吸附水对过氧化氢的生成具有重要影响.进一步采用电子自旋共振(ESR)和荧光标记法对羟基进行了测量.ESR结果显示,紫外光照60s即可检测到羟基捕获剂与羟基的结合物5,5-dimethyl-1-pyrroline-N-oxide-OH(DMPO-OH)的特征峰.此外,在体系中加入荧光标记分子对苯二甲酸(TANa)后也可以迅速检测到2-羟基对苯二甲酸(TAOH)在422nm处明显的荧光信号.因此,ESR和荧光结果均表明所产生的羟基自由基在过氧化氢形成中起着重要作用.
上述结果表明,在本体系中氢气和过氧化氢的生成遵循两电子转移过程.与传统全分解水体系生成氢气和氧气相比,两电子转移过程比四电子过程更容易发生.因此,光催化水氧化制过氧化氢是实现大规模生产氢气和过氧化氢的一种很有前景的方法.

English

    1. [1] S. Fukuzumi, Y. M. Lee, W. Nam, Chem.-Eur. J., 2018, 24, 5016-5031.

    2. [2] B. Puértolas, A. K. Hill, T. García, B. Solsona, L. Tor-rente-Murciano, Catal. Today, 2015, 248, 115-127.

    3. [3] M. N. Young, M. J. Links, S. C. Popat, B. E. Rittmann, C. I. Torres, ChemSusChem, 2016, 9, 3345-3352.

    4. [4] K. Mase, M. Yoneda, Y. Yamada, S. Fukuzumi, Nat. Commun., 2016, 7, 11470-11476.

    5. [5] Y. Yamada, M. Yoneda, S. Fukuzumi, Energy Environ. Sci., 2015, 8, 1698-1701.

    6. [6] R. Ciriminna, L. Albanese, F. Meneguzzo, M. Pagliaro, ChemSus-Chem, 2016, 9, 3374-3381.

    7. [7] S. Yang, A. Verdaguer-Casadevall, L. Arnarson, L. Silvioli, V. Čolić, R. Frydendal, J. Rossmeisl, I. Chorkendorff, I. E. L. Stephens, ACS Catal., 2018, 8, 4064-4081.

    8. [8] M. C. Wu, K. C. Hsiao, Y. H. Chang, S. H. Chan, Appl. Surf. Sci., 2018, 430, 407-414.

    9. [9] D. Ni, H. Shen, H. Li, Y. Ma, T. Zhai, Appl. Surf. Sci., 2017, 409, 241-249.

    10. [10] F. Li, Q. Gu, Y. Niu, R. Wang, Y. Tong, S. Zhu, H. Zhang, Z. Zhang, X. Wang, Appl. Surf. Sci., 2017, 391, 251-258.

    11. [11] Z. Jiang, M. A. Isaacs, Z. W. Huang, W. Shangguan, Y. Deng, A. F. Lee, ChemCatChem, 2017, 9, 4268-4274.

    12. [12] P. Devaraji, W. K. Jo, ChemCatChem, 2018, 10, 3813-3823.

    13. [13] W. Chen, Y. Wang, S. Liu, L. Gao, L. Mao, Z. Fan, W. Shangguan, Z. Jiang, Appl. Surf. Sci., 2018, 445, 527-534.

    14. [14] F. Chen, W. Luo, Y. Mo, H. Yu, B. Cheng, Appl. Surf. Sci., 2018, 430, 448-456.

    15. [15] S. Wei, S. Ni, X. Xu, Chin. J. Catal., 2018, 39, 510-516.

    16. [16] J. Wen, X. Li, W. Liu, Y. Fang, J. Xie, Y. Xu, Chin. J. Catal., 2015, 36, 2049-2070.

    17. [17] L. Pan, J. Zhang, X. Jia, Y. H. Ma, X. Zhang, L. Wang, J. Zou, Chin. J. Catal., 2017, 38, 253-259.

    18. [18] K. Qi, B. Cheng, J. Yu, W. Ho, Chin. J. Catal., 2017, 38, 1936-1955.

    19. [19] C. Zhang, L. Tian, L. Chen, X. Li, K. Lv, K. Deng, Chin. J. Catal., 2018, 39, 1373-1383.

    20. [20] F. Xu, L. Zhang, B. Cheng, J. Yu, ACS Sustainable Chem. Eng., 2018, 6, 12291-12298.

    21. [21] A. Meng, J. Zhang, D. Xu, B. Cheng, J. Yu, Appl. Catal. B, 2016, 198, 286-294.

    22. [22] J. Chen, T. Ding, J. Cai, Y. Wang, M. Wu, H. Zhang, W. Zhao, Y. Tian, X. Wang, X. Li, Appl. Surf. Sci., 2018, 453, 101-109.

    23. [23] L. Kong, X. Zhang, C. Wang, F. Wan, L. Li, Chin. J. Catal., 2017, 38, 2120-2131.

    24. [24] Q. F. Liu, Q. Zhang, B. R. Liu, S. Li, I. J. Ma, Chin. J. Catal., 2018, 39, 542-548.

    25. [25] Y. Kofuji, S. Ohkita, Y. Shiraishi, H. Sakamoto, S. Ichikawa, S. Tanaka, T. Hirai, ACS Sustainable Chem. Eng., 2017, 5, 6478-6485.

    26. [26] Y. Kofuji, Y. Isobe, Y. Shiraishi, H. Sakamoto, S. Tanaka, S. Ichikawa, T. Hirai, J. Am. Chem. Soc., 2016, 138, 10019-10025.

    27. [27] A. Naldoni, T. Montini, F. Malara, M. M. Mróz, A. Beltram, T. Virgili, C. L. Boldrini, M. Marelli, I. Romero-Ocaña, J. J. Delgado, V. D. Santo, P. Fornasiero, ACS Catal., 2017, 7, 1270-1278.

    28. [28] R. Li, Y. Weng, X. Zhou, X. Wang, Y. Mi, R. Chong, H. Han, C. Li, En-ergy Environ. Sci., 2015, 8, 2377-2382.

    29. [29] K. Maeda, Chem. Commun., 2013, 49, 8404-8406.

    30. [30] V. M. Daskalaki, P. Panagiotopoulou, D. I. Kondarides, Chem. Eng. J., 2011, 170, 433-439.

    31. [31] J. Liu, Y. Zhang, L. Lu, G. Wu, W. Chen, Chem. Commun., 2012, 48, 8826-8828.

    32. [32] Z. Wu, S. Cao, C. Zhang, L. Piao, Nanotechnology, 2017, 28, 275706/1-275706/12.

    33. [33] Z. Li, B. Tian, W. Zhen, Y. Wu, G. Lu, Appl. Catal. B, 2017, 203, 408-415.

    34. [34] M. Liu, L. Piao, W. Lu, S. Ju, C. Zhou, H. Li, W. Wang, Nanoscale, 2010, 2, 1115-1117.

    35. [35] M. Liu, M. Zhong, H. Li, L. Piao, W. Wang, ChemPlusChem, 2015, 80, 688-696.

    36. [36] M. A. Khalily, H. Eren, S. Akbayrak, H. H. Susapto, N. Biyikli, S. Özkar, M. O. Guler, Angew. Chem. Int. Ed., 2016, 55, 12257-12261.

    37. [37] D. Wang, Z. P. Liu, W. M. Yang, ACS Catal., 2017, 7, 2744-2752.

    38. [38] J. Cai, M. Wu, Y. Wang, H. Zhang, M. Meng, Y. Tian, X. Li, J. Zhang, L. Zheng, J. Gong, Chem, 2017, 2, 877-892.

    39. [39] T. D. Nguyen-Phan, S. Luo, Z. Liu, A. D. Gamalski, J. Tao, W. Xu, E. A. Stach, D. E. Polyansky, S. D. Senanayake, E. Fujita, J. A. Rodriguez, Chem. Mater., 2015, 27, 6281-6296.

    40. [40] Z. Wei, D. Liu, W. Wei, X. Chen, Q. Han, W. Yao, X. Ma, Y. Zhu, ACS Appl. Mater. Interfaces, 2017, 9, 15533-15540.

    41. [41] J. J. Wang, Z. J. Li, X. B. Li, X. B. Fan, Q. Y. Meng, S. Yu, C. B. Li, J. X. Li, C. H. Tung, L. Z. Wu, ChemSusChem, 2014, 7, 1468-1475.

    42. [42] S. Cao, Y. Chen, H. Wang, J. Chen, X. Shi, H. Li, P. Cheng, X. Liu, M. Liu, L. Piao, Joule, 2018, 2, 549-557.

    43. [43] T. Tachikawa, M. Fujitsuka, T. Majima, J. Phys. Chem. C, 2007, 111, 5295-5275.

    44. [44] X. Li, J. Yu, M. Jaroniec, Chem. Soc. Rev., 2016, 45, 2603-2636.

    45. [45] K. Sayama, H. Arakawa, J. Chem. Soc., Faraday Trans., 1997, 93, 1647-1654.

  • 加载中
计量
  • PDF下载量:  59
  • 文章访问数:  2433
  • HTML全文浏览量:  512
文章相关
  • 收稿日期:  2018-11-05
  • 修回日期:  2018-12-07
通讯作者: 陈斌, bchen63@163.com
  • 1. 

    沈阳化工大学材料科学与工程学院 沈阳 110142

  1. 本站搜索
  2. 百度学术搜索
  3. 万方数据库搜索
  4. CNKI搜索

/

返回文章