化学赋能农药绿色发展:从分子设计到田间应用

高玉霞 张莉 张晨辉 杜凤沛

引用本文: 高玉霞, 张莉, 张晨辉, 杜凤沛. 化学赋能农药绿色发展:从分子设计到田间应用[J]. 大学化学, 2025, 40(12): 78-86. doi: 10.12461/PKU.DXHX202509052 shu
Citation:  Yuxia Gao,  Li Zhang,  Chenhui Zhang,  Fengpei Du. Chemical Empowerment for Green Development of Pesticides: From Molecular Design to Field Application[J]. University Chemistry, 2025, 40(12): 78-86. doi: 10.12461/PKU.DXHX202509052 shu

化学赋能农药绿色发展:从分子设计到田间应用

    通讯作者: 杜凤沛,E-mail:dufp@cau.edu.cn
  • 基金项目:

    国家重点研发计划(2022YFD1700502, 2021YFA0716700);国家自然科学基金(32272582)

摘要: 农药作为农作物健康的“守护者”,能有效防控病虫害、减少作物损失,在保障粮食安全和社会稳定方面发挥着不可替代的作用。然而,传统农药使用普遍存在利用率低和环境污染严重等问题。化学凭借其方法与技术体系的独特优势,通过绿色分子设计、助剂调控界面沉积、智能控释递送体系的构建以及农药残留与安全性评估等关键途径,为农药的绿色发展提供关键方案。这些技术分别致力于从源头降低农药生态毒性、破解药液在叶面沉积与持留难题、实现精准按需释放,并系统评估与管控残留风险,协同促进了农药的高效利用与生态环境相容性。展望未来,化学将进一步融合人工智能、合成生物学、材料科学等多学科技术,构建全链条绿色农药技术体系,为推动农业可持续发展和全球农业绿色转型提供坚实的科学技术支撑。

English

    1. [1]

      吴国强. 农药科学与管理, 2021, 42 (3), 1.

    2. [2]

      中国农业绿色发展研究会. 中国农业绿色发展报告2023. 北京: 中国农业出版社, 2024.

    3. [3]

      Lamberth, C.; Jeanmart, S.; Luksch, T.; Plant, A. Science 2013, 341 (6147), 742.Lamberth, C.; Jeanmart, S.; Luksch, T.; Plant, A. Science 2013, 341 (6147), 742.

    4. [4]

      Guo, S.; He, F.; Song, B.; Wu, J. Food Energy Secur. 2021, 10 (4), e293.Guo, S.; He, F.; Song, B.; Wu, J. Food Energy Secur. 2021, 10 (4), e293.

    5. [5]

      王志正. 基于片段的农药分子设计新方法的开发及应用[博士学位论文]. 武汉: 华中师范大学, 2023.

    6. [6]

      杨光富. 中国科学基金, 2020, 34 (4), 495.

    7. [7]

      Zhao, K.; Xu, G.; Wang, L.; Wu, T.; Zhang, X.; Zhang, C.; Zhao, Y.; Li, Z.; Gao, Y.; Du, F. ACS Appl. Mater. Interfaces 2023, 15 (30), 37093.Zhao, K.; Xu, G.; Wang, L.; Wu, T.; Zhang, X.; Zhang, C.; Zhao, Y.; Li, Z.; Gao, Y.; Du, F. ACS Appl. Mater. Interfaces 2023, 15 (30), 37093.

    8. [8]

      Guerrero Ramírez, J. R.; Ibarra Muñoz, L. A.; Balagurusamy, N.; Frías Ramírez, J. E.; Alfaro Hernández, L.; Carrillo Campos, J. Int. J. Mol. Sci. 2023, 24 (21), 15969.Guerrero Ramírez, J. R.; Ibarra Muñoz, L. A.; Balagurusamy, N.; Frías Ramírez, J. E.; Alfaro Hernández, L.; Carrillo Campos, J. Int. J. Mol. Sci. 2023, 24 (21), 15969.

    9. [9]

      袁洪波, 周焕笛, 霍静倩, 张金林, 程曼. 农业工程学报, 2025, 41 (1), 200.

    10. [10]

      Zhu, Z.; Jia, M.; Zhou, H.; Wang, F. Adv. Agrochem. 2025, 4, 157.Zhu, Z.; Jia, M.; Zhou, H.; Wang, F. Adv. Agrochem. 2025, 4, 157.

    11. [11]

      Li, Z.; Ma, Y.; Zhao, K.; Zhang, C.; Gao, Y.; Du, F. ACS Sustainable Chem. Eng. 2021, 9, 2891.Li, Z.; Ma, Y.; Zhao, K.; Zhang, C.; Gao, Y.; Du, F. ACS Sustainable Chem. Eng. 2021, 9, 2891.

    12. [12]

      Li, Z.; Zhao, K.; Wang, Y.; Zheng, Z.; Zhang, C.; Gao, Y.; Du, F. Colloid Surf. A 2022, 648, 129178.Li, Z.; Zhao, K.; Wang, Y.; Zheng, Z.; Zhang, C.; Gao, Y.; Du, F. Colloid Surf. A 2022, 648, 129178.

    13. [13]

      Zhang, L.; Wang, J.; Fan, Y.; Wang, Y. Adv. Sci. 2023, 10, 2300270.Zhang, L.; Wang, J.; Fan, Y.; Wang, Y. Adv. Sci. 2023, 10, 2300270.

    14. [14]

      Meng. Y.; Li, Z.; Xie, C.; Gao, Y.; Yu, X.; Zhang, H.; Li, M.; Hu, J. Cell Rep. Phy. Sci. 2022, 3 (4), 100810.Meng. Y.; Li, Z.; Xie, C.; Gao, Y.; Yu, X.; Zhang, H.; Li, M.; Hu, J. Cell Rep. Phy. Sci. 2022, 3 (4), 100810.

    15. [15]

      Bergeron, V.; Bonn, D.; Martin, J. Y.; Vovelle, L. Nature 2000, 405 (6788), 772.Bergeron, V.; Bonn, D.; Martin, J. Y.; Vovelle, L. Nature 2000, 405 (6788), 772.

    16. [16]

      Chen, L.; Wang, Y.; Peng, X.; Zhu, Q.; Zhang, K. Macromolecules 2018, 51 (19), 7817.Chen, L.; Wang, Y.; Peng, X.; Zhu, Q.; Zhang, K. Macromolecules 2018, 51 (19), 7817.

    17. [17]

      Damak, M.; Hyder, M. N.; Varanasi, K. K. Nat. Commun. 2016, 7, 12560.Damak, M.; Hyder, M. N.; Varanasi, K. K. Nat. Commun. 2016, 7, 12560.

    18. [18]

      Wang, Y.; Song, R.; Huang, H.; Bao, Z.; Gao, Y.; Wu, Y.; Zhang, S.; Liu, R.; Zhang, C.; Du, F. ACS Sustainable Chem. Eng. 2024, 12, 3745.Wang, Y.; Song, R.; Huang, H.; Bao, Z.; Gao, Y.; Wu, Y.; Zhang, S.; Liu, R.; Zhang, C.; Du, F. ACS Sustainable Chem. Eng. 2024, 12, 3745.

    19. [19]

      Li, Y.; Zhou, J.; Hu, M.; Jing, D. Langmuir 2021, 37 (22), 6673.Li, Y.; Zhou, J.; Hu, M.; Jing, D. Langmuir 2021, 37 (22), 6673.

    20. [20]

      Wasan, D. T.; Nikolov, A. D. Nature 2003, 423 (6936), 156.Wasan, D. T.; Nikolov, A. D. Nature 2003, 423 (6936), 156.

    21. [21]

      Hao, C.; Zhou, Y.; Zhou, X.; Che, L.; Chu, B.; Wang, Z. Appl. Phys. Lett. 2016, 109 (2), 021601.Hao, C.; Zhou, Y.; Zhou, X.; Che, L.; Chu, B.; Wang, Z. Appl. Phys. Lett. 2016, 109 (2), 021601.

    22. [22]

      Liang, W.; Xie, Z.; Cheng, J.; Xiao, D.; Xiong, Q.; Wang, Q.; Zhao, J.; Gui, W. ACS Nano 2021, 15 (4), 6987.Liang, W.; Xie, Z.; Cheng, J.; Xiao, D.; Xiong, Q.; Wang, Q.; Zhao, J.; Gui, W. ACS Nano 2021, 15 (4), 6987.

    23. [23]

      Xiao, D.; Liang, W.; Xie, Z.; Cheng, J.; Du, Y.; Zhao, J. J. Hazard. Mater. 2021, 403, 123654.Xiao, D.; Liang, W.; Xie, Z.; Cheng, J.; Du, Y.; Zhao, J. J. Hazard. Mater. 2021, 403, 123654.

    24. [24]

      Zhang, D.; Wang, R.; Ren, C.; Wang, Y.; Li, B.; Mu, W.; Liu, F.; Hou, Y. ACS Appl. Mater. Interfaces 2022, 14 (36), 41337.Zhang, D.; Wang, R.; Ren, C.; Wang, Y.; Li, B.; Mu, W.; Liu, F.; Hou, Y. ACS Appl. Mater. Interfaces 2022, 14 (36), 41337.

    25. [25]

      赵克非, 吴天岳, 马悦, 李子璐, 高玉霞, 杜凤沛. 农药学学报, 2022, 24 (5), 1049.

    26. [26]

      Jia, X.; Sheng, W.; Li, W.; Tong, Y.; Liu, Z.; Zhou, F. ACS Appl. Mater. Interfaces 2014, 6 (22), 19552.Jia, X.; Sheng, W.; Li, W.; Tong, Y.; Liu, Z.; Zhou, F. ACS Appl. Mater. Interfaces 2014, 6 (22), 19552.

    27. [27]

      Ning, L.; You, C.; Jia, Y.; Chen, J.; Zhang, Y.; Li, X.; Rojas, O. J.; Wang, F. Green Chem. 2023, 25 (7), 2690.Ning, L.; You, C.; Jia, Y.; Chen, J.; Zhang, Y.; Li, X.; Rojas, O. J.; Wang, F. Green Chem. 2023, 25 (7), 2690.

    28. [28]

      Zhao, K.; Hu, J.; Ma, Y.; Wu, T.; Gao, Y.; Du, F. ACS Sustainable Chem. Eng. 2019, 7 (15), 13148.Zhao, K.; Hu, J.; Ma, Y.; Wu, T.; Gao, Y.; Du, F. ACS Sustainable Chem. Eng. 2019, 7 (15), 13148.

    29. [29]

      Zhao, K.; Wang, B.; Zhang, C.; Guo, Y.; Ma, Y.; Li, Z.; Wu, T.; Bao, Z.; Gao, Y.; Du, F. Chem. Eng. J. 2021, 420, 127689.Zhao, K.; Wang, B.; Zhang, C.; Guo, Y.; Ma, Y.; Li, Z.; Wu, T.; Bao, Z.; Gao, Y.; Du, F. Chem. Eng. J. 2021, 420, 127689.

    30. [30]

      刘婷婷, 刘尚可, 李北兴, 刘峰, 慕卫, 潘灿平, 邹楠. 农药学学报, 2021, 23 (4), 607.

    31. [31]

      He, L.; Xiao, C.; Zhu, L.; Deng, W.; Zhang, Y.; Li, Y.; Wu, X.; Wu, H.; Xu, H.; Jia, J. J. Agric. Food Chem. 2024, 72 (48), 26664.He, L.; Xiao, C.; Zhu, L.; Deng, W.; Zhang, Y.; Li, Y.; Wu, X.; Wu, H.; Xu, H.; Jia, J. J. Agric. Food Chem. 2024, 72 (48), 26664.

    32. [32]

      Wu, T.; Wang, Y.; Liu, S.; Zheng, Z.; He, C.; Yao, W.; Zhang, C.; Gu, Y.; Gao, Y.; Du, F. Adv. Funct. Mater. 2024, 34, 2410555.Wu, T.; Wang, Y.; Liu, S.; Zheng, Z.; He, C.; Yao, W.; Zhang, C.; Gu, Y.; Gao, Y.; Du, F. Adv. Funct. Mater. 2024, 34, 2410555.

    33. [33]

      刘中海, 柴娟, 张国玉, 王陈强, 肖莉, 李杰尊. 食品安全导刊, 2023, No. 13, 139.

    34. [34]

      李林凌, 席乐, 龚力, 龙震. 质量安全按与监测, 2025, 35 (4), 36.

    35. [35]

      Zhou, Q.; Wang, L.; Pan, C.; Yu, C.; Hua, J.; Lan, T. Microchem. J. 2025, 210, 112999.Zhou, Q.; Wang, L.; Pan, C.; Yu, C.; Hua, J.; Lan, T. Microchem. J. 2025, 210, 112999.

    36. [36]

      李辉, 胡文兰, 张志恒. 浙江农业学报, 2023, 35 (9), 2130.

    37. [37]

      朱蕾雨, 杨兴发, 吴菊珍, 邱诚. 环境保护前沿, 2024, 14 (2), 361.

    38. [38]

      郝格非. 农药合理设计的分子基础研究[博士学位论文]. 武汉: 华中师范大学, 2011.

    39. [39]

      Suh, S. I.; Hwang, I. S.; Lee, H. S.; Ki, S. J.; Son, M. H. Environ. Int. 2024, 190, 108865.Suh, S. I.; Hwang, I. S.; Lee, H. S.; Ki, S. J.; Son, M. H. Environ. Int. 2024, 190, 108865.

    40. [40]

      Kanan, S.; Moyet, M. A.; Arthur, R. B.; Patterson, H. H. Catal. Rev. 2019, 62 (1), 1.Kanan, S.; Moyet, M. A.; Arthur, R. B.; Patterson, H. H. Catal. Rev. 2019, 62 (1), 1.

    41. [41]

      张贤钊, 甄大卫, 刘丰茂, 彭庆蓉, 王宗义. 色谱, 2022, 40 (6), 499.

  • 加载中
计量
  • PDF下载量:  0
  • 文章访问数:  1
  • HTML全文浏览量:  0
文章相关
  • 发布日期:  2025-10-27
  • 收稿日期:  2025-09-11
  • 修回日期:  2025-10-09
通讯作者: 陈斌, bchen63@163.com
  • 1. 

    沈阳化工大学材料科学与工程学院 沈阳 110142

  1. 本站搜索
  2. 百度学术搜索
  3. 万方数据库搜索
  4. CNKI搜索

/

返回文章